A.G. Verbeekstraat

De A.G. Verbeekstraat vormt de zuidgrens van het gebied dat ik op deze website probeer te behandelen.

Antonius Gerardus Verbeek is in het begin van de 20e eeuw zeer actief geweest. Hij was voorzitter van het Verbond van Arbeiders-Koöperaties (met een K!) en een propagandist voor de SDAP (Socialistische Democratische Arbeiders Partij). In talrijke verslagen van vergaderingen in het hele land komt zijn naam voor; hij was in Zaandam lid van de gemeenteraad voor de SDAP en van 1923 - 1927 wethouder.

Op diverse luchtfoto's blijft de A.G. Verbeekstraat nog lang afwezig. Het Sint Cathrijnepad had eerst de eer de zuidgrens te vormen (van mijn aandachtsgebied). Ten zuiden was er een sloot, waaraan later in oostelijke richting ook nog de achterzijde van de bebouwing aan de De Wetstraat kwam. De sloot was dus in feite de riolering van Sint Cathrijnepad en De Wetstraat en vormde een open vaarverbinding naar Oostzaan.

In mijn herinnering was het een straat met grote bomen, waarvan de wortels het trottoir flink vernielden. Ik liep in mijn jeugd via dit trottoir aan de noordzijde van de straat naar mijn lagere school, de Ds Lindeboomschool. 

In Mijn Zaandam sluiten enige andere straten aan op de A.G. Verbeekstraat. Ik noem alleen de straten zoals die op deze pagina’s zijn verschenen of zullen verschijnen. Vanaf de Zuiddijk gezien zijn dat: Burgemeester Terlaanstraat, Touwslagerstraat, Sint Cathrijnestraat, Tuiniersstraat (voorheen Bothastraat), Steijnstraat, Menno SImonszstraat en H. Gerhardstraat.

20220401-047 A.G. Verbeekstraat naamgeving (De Zaanlander 1938-05-30 P4)

In 1938 werden de namen bekendgemaakt van de straten die o.a. rond de Burgemeesterbuurt zouden worden aangelegd.

20220401-061 A.G. Verbeekstraat Burg. Terlaanstraat naamgeving (De Zaanlander 1938-07-09 P7)

Er was nog enige twijfel over de naamgeving, maar hierboven ziet u hoe een en ander rechtgetrokken werd. Kennelijk liep de A.G. Verbeekstraat vroeger vanaf de Zuiddijk, en ik lees hierin dat het gedeelte vanaf de Zuiddijk tot aan de Touwslagerstraat de naam Burgemeester Terlaanstraat kreeg.

Huisnummers en bewoners

Huisnummerkaarten

Tegenwoordig telt de A.G. Verbeekstraat 52 huizen, genummerd tot 51 (het "ontbrekende" nummer is 1B). Maar vanwege nostalgische redenen zijn op deze pagina alleen de "oude" nummers van 1-34 opgenomen voor wat betreft bewoners. Op de website kadastralekaart.com vond ik de volgende informatie:

"Er staan 52 huizen in de straat. Dat is aanzienlijk meer dan in de meeste andere straten. De huizen in de straat A.G. Verbeekstraat hebben als gemiddelde bouwjaar 1934: ze zijn dus relatief oud. Er zijn in de straat al een tijdje geen nieuwe woningen bij gekomen. De jongste woning heeft een leeftijd van 45 jaar en dateert dus uit 1977. De oudste woning in de straat A.G. Verbeekstraat is 102 jaar oud en heeft als bouwjaar 1920. De gemiddelde oppervlakte van de huizen ligt op 94 vierkante meter - de woningen zijn er over het algemeen relatief klein. Het grootste huis in de straat is 578 vierkante meter. Dat is in vergelijking met de grootste woningen in andere straten erg groot. Het kleinste huis in de straat A.G. Verbeekstraat heeft een oppervlakte van 60 vierkante meter."

1940-1941 Huisnummers Prinsenstraat combi Sectie I Bad 1 en 2 AG Verbeekstraat (Archief Gem Zaanstad)

In bovenstaande kaart zijn de huisnummers 1-10 nog niet ingetekend. Deze zouden er wel degelijk komen, zoals op de kaart van 1980 te zien is. Mijn veronderstelling is dat de oorlogstijd zorgde voor een onderbreking van de bouwactiviteiten.

1980 Huisnummers Sectie I Blad 2 AG Verbeekstraat (Archief Gem Zaanstad)

Adreslijsten

In het HOOFDDOCUMENT staan opmerkingen t.a.v. het verzamelen van de adresgegevens.

Nog niet alle adresboeken zijn onderzocht, er kunnen te zijner tijd nog wijzigingen/aanvullingen komen.

De hieronder getoonde afbeeldingen bevatten adressen in verschillende groepen. Deze groepen zijn arbitrair en puur gekozen vanwege de afbeeldingsgrootte.

Adreslijst AG Verbeekstraat 1-13 20220518

Adreslijst AG Verbeekstraat 14-23 20220518

Adreslijst AG Verbeekstraat 24-34 20220518

Afbeeldingen

Let op bij de afbeeldingen: Eerst wordt een afbeelding getoond, en (indien beschikbaar) een begeleidende tekst onder het bijschrift van de afbeelding.

Mocht u nog aanvullende informatie hebben of correcties willen voorstellen, voelt u zich vooral vrij om onder dit document een reactie achter te laten, of in het bijbehorende fotoalbum in de Facebook groep “Mijn Zaandam” (https://www.facebook.com/groups/1566433490177920/media/albums) de foto op te zoeken waarover u iets wilt zeggen. Van belang is in ieder geval dat ik weet op welk fotonummer u reageert (bijvoorbeeld 20210123-002), dat is het eerste deel van de omschrijving.

Luchtfoto’s

20210705-029 Luchtfoto Burgemeesterbuurt (Appie Jacobsen in FB groep De Rijke Historie van de Zaanstreek)

Nu denkt u natuurlijk “welke Burgemeestersbuurt?”. Dat is te begrijpen, want op deze foto moet de buurt nog gebouwd worden op het grasland op de voorgrond. Rechts zien we grenzend aan het weiland de Transvaalbuurt met de De Wetstraat naast de sloot en in het verlengde daarvan het Sint Cathrijnepad. De bebouwing aan de bovenzijde van het grasland is de D. Doniastraat.

20200115-001 D Doniastraat en toekomstige Burgemeesterbuurt (Appie Jacobsen in FB groep De Rijke Historie van de Zaanstreek)

Blik over de toekomstige Burgemeesterbuurt vanaf de sloot bij de De Wetstraat. De huizen staan aan de D. Doniastraat met de school, dat is het hogere gebouw, de Herman Gorterschool.

Foto’s uit de straat

20190204-001 De Wetstraat (achterzijde) (onbekend)

Appie Jacobsen publiceerde deze foto ook in zijn Facebook groep en schreef dat dit Jan de Waal is, die op zijn schaatsen het ijs betrad op de sloot die liep aan de achterzijde van de De Wetstraat. Rechts zou later de bebouwing van de A.G. Verbeekstraat en de rest van de Burgemeesterbuurt komen. De fotograaf zal ongeveer gestaan hebben op de plek waar de A.G. Verbeekstraat en de Steijnstraat bij elkaar komen. Dat is op de luchtfoto rechts onderaan.

20220808-081 2020 A.G. Verbeekstraat (Google Streetview)

Dezelfde locatie, een volstrekt ander beeld. Alle bebouwing links is vervangen, en het weidse uitzicht rechts is vervangen door de Burgemeesterbuurt.

20190806-035 A.G. Verbeekstraat De Wetstraat (achterzijde) (Appie Jacobsen in FB groep De Rijke Historie van de Zaanstreek)

Daar waar op een vorige foto Jan de Waal stond afgedrukt is later veel veranderd. Als Jan er nu nog steeds had gestaan en zich omdraaide, dan had hij ongeveer dit beeld gezien. De achterzijde van de De Wetstraat (rechts) bestaat nog, maar is vervangen door totaal andere bebouwing, terwijl links de huizen van de A.G. Verbeekstraat zijn gekomen.

20220513-054 1948 AG Verbeekstraat (De Typhoon 1948-10-09 P2)

Een artikel uit De Typhoon van oktober 1948. De huizen aan de zuidkant waren in dat jaar inmiddels wel allemaal gebouwd, maar er was ook nog ruimte voor een woonschuit in de sloot langs de A.G. Verbeekstraat.

Laten we de straat eens vanaf het begin bekijken.

20210315-047 Hoek Touwslagerstraat en A.G. Verbeekstraat (europeana.eu)

Winterse beelden die we de laatste (tientallen) jaren niet zo vaak meer zagen. Het rijtje auto’s staat geparkeerd langs de Touwslagerstraat. De ene auto rechts staat op de A.G. Verbeekstraat, terwijl het deel op de voorgrond Burgemeester Terlaanstraat heet. Het kantoorpand op deze foto staat op de Touwslagerstraat, op de plaats waar vroeger het huis met adres Sint Cathrijnepad 1 stond, en dat verplaatst is naar de Zaanse Schans.

20220808-093 2022 AG Verbeekstraat Burg Terlaanstraat (Google Streetview)

De situatie zoals die nu is. Op zich lijkt er niet veel veranderd, behalve het uiterlijk van de vervoermiddelen dan. De huizen rechts staan aan de Burgemeester Terlaanstraat.

20220401-048 1946-07-27 Bouwvergunning A.G. Verbeekstraat 1 tm 10 plus div Burgbuurt (Gemeente Zaanstad)

In 1946 werd vergunning verleend het deel met de laagste huisnummers van de A.G. Verbeekstraat te bouwen. Dat was beduidend later dan de hogere huisnummers. Dat werd vermoedelijk veroorzaakt door de onderbreking door de oorlogstijd. Het blok met de nummers 1 tot en met 10 werd gebouwd door de Rooms-Katholieke Woningbouwvereniging Leo XIII.

20220401-065 A.G. Verbeekstraat (De Typhoon 1946-12-05 P1)

Als we de vergunningen mogen geloven gaat dit over de huisnummers 1 tot en met 10 die als laatste in 1946 en 1947 werden opgeleverd.

20210406-031 A.G. Verbeekstraat (Gonda Kreeft)

A.G. Verbeekstraat vanaf de kruising met de Touwslagerstraat en de Burgemeester Terlaanstraat. De woonhuizen aan de A.G. Verbeekstraat beginnen vanaf de kruising met de Sint Cathrijnestraat. Rechts zien we eerst het begin van de Burgemeester Terlaanstraat en met de achtertuinen aan elkaar grenzend de huizen aan de Pieter Pauwstraat. Achter de boom in het midden van de foto, dus voorbij de rode bestrating, staat A.G. Verbeekstraat 1.

20220401-049 1974-10-01 Bouwvergunning A.G. Verbeekstraat 1 (Gemeente Zaanstad)

20220401-050 1977-12-13 Bouwvergunning A.G. Verbeekstraat 1b (Gemeente Zaanstad)

20220401-051 1980-05-13 Bouwvergunning A.G. Verbeekstraat 1 (Gemeente Zaanstad)

Er is aan en rond A.G. Verbeekstraat 1 nogal wat verbouwd en gesleuteld. In mijn jeugd woonde daar de familie Bot, ik meen dat Marcellino Bot nog een jaartje met mij samen bij ZCFC speelde. Dat zal rond 1975/1976 geweest zijn.

Wie weet stuurt iemand van de vroegere bewoners mij nog eens een update over wat er precies gehuisvest was waarvoor de verbouwingen uitgevoerd werden.

20220808-083 2020 A.G. Verbeekstraat 1 Pieter Pauwstraat (Google Streetview)

Op een recente afbeelding is wel een gebouwtje te zien, mogelijk een schuur of werkplaats.

20220808-084 2020 A.G. Verbeekstraat 1-5 Pieter Pauwstraat (Google Streetview)

20220808-085 2020 A.G. Verbeekstraat 7-10 (Google Streetview)

20220401-052 1939-05-05 Bouwvergunning A.G. Verbeekstraat 11 tm 20 (Gemeente Zaanstad)

De rij huizen met huisnummers 11 tot en met 20 werden na de bouwvergunning van mei 1939 gerealiseerd.

20220808-087 2020 A.G. Verbeekstraat 11-20 (Google Streetview)

20201015-103 2002 A.G. Verbeekstraat Tuiniersstraat (Gemeente Zaanstad)

Kruising met de Tuiniersstraat (links). Op de plek van de fotograaf was vroeger tijdelijk een noodbrug geslagen om een snelle doorgang te creëren tussen Zaandam oost en de Burgemeesterbuurt. Eerder moest het verkeer via de Klauwershoek naar de Zuiddijk en de Burgemeester Terlaanstraat een flink eind omrijden of -lopen.

De brug was over de sloot achter Sint Cathrijnepad en De Wetstraat geslagen. Pas toen die sloot gedempt was kon er een normale kruising gemaakt worden.

Het huis rechts met dakkapel is A.G. Verbeekstraat 20.

Links de bejaardenwoningen aan de De Wetstraat.

20220401-063 Sav Lohmanstr Boomgaardspad Tuinierspad Bothastraat A.G. Verbeekstraat (De Typhoon 1946-04-09 P2)

Al in 1946 werd er gesproken over een brug over de sloot tussen de De Wetstraat en de A.G. Verbeekstraat.

20211015-006 Sint Cathrijnepad A.G. Verbeekstraat (Appie Jacobsen)

20211015-007 Sint Cathrijnepad AG Verbeekstraat (Appie Jacobsen)

20220401-067 A.G. Verbeekstraat Pantepad St Cathrijnepad (De Typhoon 1947-12-10 P2)

Er werd nogal wat onderhandeld over het dempen van sloten in die tijd. Nu waren die sloten ook niet echt meer nodig. Vroeger dienden ze als riool en waterweg vanuit de boerderijen naar de landerijen in de polder.

Eindelijk lijkt er overeenstemming om de brug te slaan. Boer Kuiper was nog lang aangewezen op vervoer per boot met zijn koeien van en naar zijn weiland. Toen die noodzaak verdween, ontstond eindelijk de situatie dat de tijdelijke brug er kon komen, en vervolgens demping van de sloten kon plaatsvinden. Zie ook de beschrijvingen van Sint Cathrijnepad en Pantepad. Maar kennelijk was bewoner Lubbes ook belanghebbende en stond Kuiper niet alleen.

20220513-055 1948 Pantepad St Cathrijnepad A.G. Verbeekstraat (De Typhoon 1948-10-25 P6)

Eigenlijk zijn er twee waterwegen die in de discussie een rol speelden. Aan de ene kant de sloot tussen Sint Cathrijnepad en Pantepad, die ten westen van de Tuiniersstraat nog een bocht maakte naar de sloot langs de A.G. Verbeekstraat, en aan de andere kant de sloot langs de A.G. Verbeekstraat.

De bewoners van de twee paden konden via het bochtje naar de sloot langs de latere A.G. Verbeekstraat varen om zo in het Oostzijderveld te komen.

20220513-060 1950 Pantepad St Cathrijnepad A.G. Verbeekstraat (De Typhoon 1950-08-01 P3)

De arbitrage commissie heeft een rapport opgeleverd. Er kan eindelijk gestart worden lijkt het.

20210322-058 1950 Bothastraat (De Typhoon 1950-10-11 P4)

Er was een dringende behoefte aan een doorgang vanaf de A.F. De Savornin Lohmanstraat naar de A.G. Verbeekstraat, en wel middels een (nood-)brug vanaf de Bothastraat (nu Tuiniersstraat) over de nog niet gedempte sloot tussen de De Wetstraat en de A.G. Verbeekstraat. Er waren dus twee acties rond de sloot. Het besluit om de sloot te dempen werd genomen in dezelfde tijd dat er een brug over de sloot kwam. Op dit moment lijkt dat enigszins onlogisch, maar externe factoren speelden dus ook een rol, zoals het kennelijk tijdelijk onderbreken van de ponten, ik vermoed de Hemponten, waardoor extra verkeer over Zuiddijk naar Amsterdam zou komen en dus ook de A.G. Verbeekstraat belast zou worden.

20210217-016 Tuiniersstraat (Gonda Kreeft)

20210322-059 1950 Bothastraat (De Typhoon 1950-10-26 P5)

Bij de feestelijke opening van de brug klonk al direct de waarschuwing van de redactie van De Typhoon. Maar ja, bij een feestelijke opening hoort ook verkennend gedrag, en er waren voldoende volwassenen in de buurt zullen we maar zeggen.

20220513-061 1950 Pantepad St Cathrijnepad A.G. Verbeekstraat (De Typhoon 1950-11-28 P2)

De kogel is door de kerk. De sloot moet dicht.

20220513-062 1951 Pantepad St Cathrijnepad A.G. Verbeekstraat (De Zaanlander 1951-04-24 P2)

De hangouderen hadden een uitje toen de werkzaamheden rond de demping gestart werden. Het is inmiddels April 1951.

20220513-063 1951 Pantepad St Cathrijnepad A.G. Verbeekstraat (De Zaanlander 1951-06-04 P5)

Dempen van een sloot doe je niet in één dag natuurlijk. En dat dichtgooien van een sloot ook gevaarlijke situatie oplevert kan soms voor beschonken mensen een probleempje opleveren.

20220513-064 1951 Pantepad St Cathrijnepad A.G. Verbeekstraat (De Zaanlander 1951-06-08 P2)

Maar het waren niet alleen dronken volwassenen, ook kinderen werden het slachtoffer van de slappe grond.

20220808-086 2020 A.G. Verbeekstraat 11-20 (Google Streetview)

Een iets moderner foto van de A.G. Verbeekstraat. Uiterst rechts nummer 11 tot 20 bij de kruising met de Burgemeester van Ordenstraat. De fotograaf staat bij de kruising met de Tuiniersstraat (links) en Burgemeester Versteegstraat (rechts).

20220401-053 1968-10-15 Bouwvergunning A.G. Verbeekstraat 11 (Gemeente Zaanstad)

In 1968 werd voor nummer 11 een bouwvergunning aangevraagd voor een dakkapel (aan de achterzijde).

20210315-068 A.G. Verbeekstraat 11 Burg.Versteegstraat (europeana.eu)

Ten behoeve van de vergunningaanvraag voor een dakkapel werden deze foto’s van nummer 11 gemaakt. De heg staat langs de Burgemeester Versteegstraat.

20210315-070 A.G. Verbeekstraat 11 (europeana.eu)

Staande op de Burgemeester Versteegstraat zie we hier de achterzijde van de huizen op A.G. Verbeekstraat 11, 12 en 13. Achter de huizen was (is) een brandgang of steeg.

20220808-082 2020 A.G. Verbeekstraat 11 Burg Versteegstraat (Google Streetview)

Het was een mooi dakkapel. Zo mooi dat de bewoners van nummer 12 er ook wel een wilden hebben.

20220401-054 1972-08-01 Bouwvergunning A.G. Verbeekstraat 16 (Gemeente Zaanstad)

20220401-055 1939-04-21 Bouwvergunning A.G. Verbeekstraat 21-22-23-24 Burg vOrdenstraat 1 (Gemeente Zaanstad)

20220401-056 1939-04-21 Bouwvergunning A.G. Verbeekstraat 25-26-27-28 Burg vdStadtstraat 2 (Gemeente Zaanstad)

Het rijtje huizen tussen de Burgemeester van Ordestraat en de Burgemeester van de Stadtstraat werd ook gepland. De aanvragen kwamen van A.D. van Splunter en van J.B. de Vries.

20190827-032 De Wetstraat A.G. Verbeekstraat (Appie Jacobsen in FB groep De Rijke Historie van de Zaanstreek)

Op de plaats waar de fotograaf deze foto nam, werd een brug gebouwd om zo het verkeer vanaf de Bothastraat, later Tuiniersstraat, toegang te verlenen tot de Burgemeesterbuurt. Hierover is al eerder iets geschreven, scroll daarvoor even een aantal foto’s terug.

We kijken in de richting van Oostzaan, dat ook makkelijk bereikt kon worden door deze sloot te volgen naar de Gouw.

Rechts zien we de huizen met de huisnummers vanaf 21 staan. Het eerste huis rechts is Burgemeester van Ordenstraat 1, dat aan de rij van A.G. Verbeekstraat 21-28 vast staat. Links de achterzijde van de huizen aan de De Wetstraat.

20190211-007 A.G. Verbeekstraat 21 (rechts met de dwarse kap) - 27 links (Appie Jacobsen in FB groep De Rijke Historie van de Zaanstreek)

Nummer 21 tot en met 27. Uiterst rechts Burgemeester van Ordestraat 1.

20220808-088 2020 A.G. Verbeekstraat 21-28 (Google Streetview)

20220808-089 2020 A.G. Verbeekstraat 21-28 (Google Streetview)

20210315-066 A.G. Verbeekstraat Steijnstraat (europeana.eu)

We zijn aangekomen bij de kruising met de Steijnstraat, tegenover het rijtje huizen met de nummers 21-28. Achter deze straat zien we de achterzijde van de bebouwing aan de De Wetstraat en iets meer naar rechts de bebouwing van het Mennistenerf langs de H. Gerhardstraat.

Hoewel ik vroeger een net jongetje was en netjes over het trottoir naar school liep, had ik ook zo mijn ondeugende momenten. Zo pikte ik (als 12 jarige) thuis wel eens een sigaretje om dat in de hierboven staande struiken op te roken. Er was dan ook een paadje door de struiken langs de achtererven van de woningen.

De groenstrook (gras en struiken) tekende overigens de plaats waar vroeger de sloot liep.

20210315-067 A.G. Verbeekstraat (europeana.eu)

Kruising met de Steijnstraat. We zien bejaardenwoningen langs (rechts) de De Wetstraat.

20210315-069 A.G. Verbeekstraat (europeana.eu)

In de verte de kruising met de Steijnstraat, en op de voorgrond de kruising met de Menno Simonszstraat. In dit deel staan nog de oorspronkelijke huizen van de De Wetstraat.

20220401-064 A.G. Verbeekstraat 26 (De Typhoon 1946-11-09 P3)

20220401-062 A.G. Verbeekstraat 27 (De Zaanlander 1941-02-25 P5)

20220401-057 1977-03-29 Bouwvergunning A.G. Verbeekstraat 27 (Gemeente Zaanstad)

20220401-058 1939-04-21 Bouwvergunning A.G. Verbeekstraat 29-30-31 Burg vdStadtstraat 1 (Gemeente Zaanstad)

20220401-059 1939-04-21 Bouwvergunning A.G. Verbeekstraat 32-33-34 (Gemeente Zaanstad)

Ook het rijtje huizen werd gerealiseerd met twee vergunningsaanvragen. Hier waren S. Dil en S. de Vries de aanvragers voor vier respectievelijk drie huizen.

20220808-090 2020 A.G. Verbeekstraat 29-34 (Google Streetview)

20220808-091 2020 A.G. Verbeekstraat 29-34 (Google Streetview)

20220401-066 A.G. Verbeekstraat 32 (De Typhoon 1947-08-23 P4)

20220513-053 1948 A.G. Verbeekstraat 34 (De Typhoon 1948-09-16 P7)

20181015-002 A.G. Verbeekstraat H Gerhardstraat Mennistenerf (Gonda Kreeft in FB groep Zaandam Toen en Nu)

Aan het einde van de A.G. Verbeekstraat, bij de H Gerhardstraat/Kepplerstraat werd het Mennistenerf gerealiseerd. Jarenlang liep ik langs of over het prutveldje dat gedurende vele jaren onbebouwd bleef naar mijn school aan de overkant van de H. Gerhardstraat.

20210531-005 Kepplerstraat-A.G. Verbeekstraat (Gonda Kreeft)

Op het stukje braak terrein naast het Mennistenerf, op de hoek van A.G. Verbeekstraat en H. Kepplerstraat, werd jaarlijks een grote luilakstapel gebouwd. Op de achtergrond huizen aan de Kepplerstraat.

20220401-060 1972-08-01 Bouwvergunning A.G. Verbeekstraat 35 tm 51 (Gemeente Zaanstad)

Voor de nieuwere bebouwing ten behoeve van het Mennistenerf / Dienstencentrum Dirk Prins aan het einde van de A.G. Verbeekstraat ontstond in en na 1972 een serie nieuwe huisnummers.

20220808-092 2022 A.G. Verbeekstraat Kepplerstraat (Google Streetview)

Hiermee zijn we aan het einde gekomen van de beschrijving van deze straat. Vergeet u niet om uw reacties achter te laten bij de foto’s die hiervoor speciaal zijn opgeslagen in een fotoalbum in de Facebook groep “Mijn Zaandam” (https://www.facebook.com/groups/1566433490177920/media/albums).

Dat geldt natuurlijk ook als u thuis nog interessante verhalen, anekdotes of foto’s heeft liggen!